رعايت استقلال كلمه

از آن جايي كه نگارش كتاب هاي درسي به خصوص كتاب فارسي بر مبناي ساده نويسي و ساده خواني قرار داده شده است سعي گرديده تا جايي كه ممكن است و استقلال كلمات مورد آسيب واقع نشود كلمات را به صورت ساده و جدا از هم بنويسند . علي هذا نوشتن كلماتي كه اين سادگي را از بين مي‌برد به ضرورت جدا نوشته مي‌شوند. درباره‌وصل و فصل تعدادي از اين كلمات رايج اشاره مي‌گرددو رعايت آن‌ها در هر حال ضروري است .

كلمه‌ي «اي» حرف ندا، هميشه جدا از منادا نوشته مي‌شود.

مانند: اي خدا، اي برادر

كلمات «اين» و «آن » (ضماير يا صفت هاي اشاره ) به طور كلّي جدا از كلمه‌هاي قبلي و بعدي نوشته مي‌شود.

مانند: اين جانب، آن كس .

تذكّر : مگر در كلماتي كه صورت تركيبي  پيدا كرده است.

مانند: همين و همان ، چنين و چنان .

حرف اضافه‌ي «به » جدا از كلمه بعد خود نوشته مي‌شود .

مانند: به او ،به نام الله .

تذكّر 1: هرگاه حرف «به» در آغاز كلمات عربي كه «ال» دارند و يا تركيب‌هاي عربي قرار بگيرد،از نوع حرف اضافه ‌ي فارسي نيست و متّصل نوشته مي‌شوند.

 مانند: بالاخره، بالطّبع، بالقوّه، بلا فاصله ، بلا عوض، بدون ، مابازاء، بلا معارض و … .

تذكّر2: در متون كهن و يا در شعر گاهي حرف اضافه‌ي «به» به ضماير« اين ، آن، او و ايشان»متّصل مي‌شده است كه به صورت« بدين ، بدان، بدو؛ بديشان » نوشته مي‌شود . ( براي آگاهي بيش تر به قسمت صامت هاي ميانجي مراجعه شود.)

اگر حرف «بـ » در آغاز افعال قرار بگيرد ( جزء پيشين فعل )مانند«نـ » و «مـ»نشانه‌هاي نفي و نهي، متّصل نوشته مي‌شود .

مانند: بنويسيد، نگفت، مرو.

تذكّر 1 : اگر حرف «بـ » ،«نـ»و «مـ »بر سر فعل هايي كه با همزه شروع مي‌شوند در آيد،همزه حذف مي‌شود و طبق قاعده هم نشيني واج ها از صامت ميانجي (ي) نيز استفاده مي‌شود.

مانند: بيفتاد ، نينداز، مينداز.

تذكّر2 : اگر فعلي با همزه و مصوّت «ــِـ ي /  i»آغاز شود از اين قاعده مستثني مي‌گردد.

مانند: بايستاد.

تذكّر 3: اگر حرف «بـ » برسر فعل هايي در آيد كه با مصوّت بلند (آ /   aْ ) آغاز شود علامت (     ) حذف ميشود و صامت ميانجي «ي» نيز ظاهر مي‌گردد.

مانند: بياييد، بيا، بياموز، ميازار.

حرف (بي) در همه جا جدا نوشته مي‌شود، مگر در مواردي كه صورت تركيبي پيداكرده باشد.

مانند: بي سواد،بي خبر ، بي قرار، بي شك، بي خرد.

استثنا:بيهوده ، بيزار،بيمار ، بيچاره، بينوا، بيكار، بيعار،بيراه، بيراهه.

پسوند«تر»و «ترين»به طور كلّي جدا نوشته مي‌شوند.

مانند: كوچك تر ، زشت ترين، پيش تر،بيش ترين.

استثنا: بهتر (بهترين) ،كهتر(كهترين) ،مهتر(مهترين).

كلمه«چه» جدا از كلمه‌ي قبل خود نوشته مي‌شود .

مانند: چه طور ، چه قدر،

استثنا: چگونه ،چرا .

تذكّر: زماني كه پسوند قرار بگيرد معمولاً پيوسته نوشته مي‌شود .

مانند: باغچه ، بيلچه، تيمچه،بازيچه،درختچه و …  .

حرف «را» به طور كلّي جدا از كلمه‌ي قبل خود نوشته مي‌شود .

مانند: آن را ،تو را، من را.

استثنا: مرا،چرا.

حرف «كه» هميشه جدا از كلمه قبل نوشته مي‌شود.

مانند:آن كه ، زماني كه، چون كه.

تذكّر :در متون شعري ممكن است به حرف يا ضمير متّصل شود .

مانند: كز،كاين.

جزء پيشين«مي»و «همي» جدا از فعل نوشته مي‌شود.

مانند: مي رفت، همي ديد.

« ها» علامت جمع در همه جا جدا نوشته مي‌شود.

مانند: كتاب ها، دست ها، خانه ها .

«هم» معمولاً به كلمات تك هجايي (يك بخشي) متّصل مي‌شود و در بقيّه‌ي موارد جدا نو شته مي‌شود.

مانند: همدم ،همسر،همكار، همراه،هم نشين، هم كلاس، هم خانواده .

استثنا: همشيره، همسايه.

كلمه‌ي«هيچ»به طور كلّي جدا از كلمه‌ي بعد خود نوشته مي‌شود.

مانند: هيچ كس ، هيچ گاه ، هيچ وقت.

« گاه » : اگر « گاه » به معني وقت و زمان باشد جدا از كلمه نوشته مي‌شود مانند : « هيچ‌گاه » و اگر پسوند مكان باشد به كلمه متّصل مي‌شود . مانند : زيستگاه ، آرايشگاه و …

«عددو معدود»: هميشه جدايند همان گونه كه اجزاي عدد كسري را بايد جدا نوشت.

مانند: يك روز، پنج شنبه،يك پنجم، هفت صدم.

تذكّر1:اجزاي برخي از اعداد كه صورت تركيبي پيدا كرده پيوسته نوشته مي‌شود .

مانند: هجده ،هفده،سيصد، ششصد.

تذكّر 2: همان گونه كه پيش تر گفته شد در متن املا اعداد هميشه با حروف نوشته مي شوند.

اجزاي« مصدرهاي مركب و صورت هاي فعلي» جدا ولي نزديك به هم (نيم فاصله) نوشته مي‌شود .

مانند : نگه داري ،بزرگ‌داشت ، دل‌دادن ، باستان شناس .

در«تركيب هاي عربي»مستعمل در زبان فارسي ، كلمه‌هاي  مستقل جدا از هم نوشته مي‌شود .

مانند: ان شاءالله،من جمله ،عن قريب ، مع هذا، علي هذا.

پسوند «مند» به كلمات قبل از خود متّصل مي‌گرددمگر در كلماتي كه به «ـه /      e  » غير ملفوظ ختم شوند . مانند : دانشمند، هوشمند ، علاقه مند،بهره مند.

نویسنده : اسداله عبدالمحمدی